*το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Πατρίς της Ηλείας (12.9.2020)
Η Ηλεία, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα είναι πλούσια σε φυσικές διεργασίες σε γεωδυναμικά και υδρομετεωρολογικά φαινόμενα και γενικότερα φυσικά φαινόμενα που καταλήγουν να είναι καταστροφικά. Βέβαια αυτή η έντονη φυσική δραστηριότητα μεταφράζεται στην ομορφιά του νομού μας και της χώρας μας. Διαφορετικά χωρίς τις φυσικές διεργασίες, τους σεισμούς, τις βροχές θα ήταν ο τόπος μας μια έρημος, μια νεκρή σε ζωή περιοχή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε η βαθιά αρχαία ιστορία αναπτύσσοντας πολιτισμό βοηθούμενη ουσιαστικά από το φυσικογεωργραφικό της περιβάλλον. Οι καιρικές συνθήκες, τα ποτάμια, οι κόλποι, τα βουνά, τα δάση, είναι αποτέλεσμα έντονων φυσικών διεργασιών που χαρακτηρίζουν την περιοχή μας.
Στη σύγχρονη εποχή αυτές τις φυσικές διεργασίες, τα φυσικά φαινόμενα, καταλήξαμε να τα θεωρούμαι καταστροφικά. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι αυτή που δίνει τον καταστροφικό χαρακτήρα στα φυσικά φαινόμενα τα οποία συμβαίνουν εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Μην ξεχνάμε ότι, όπως και ο Ελληνικός, οι 12 από τους 15 πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν πάνω στη Γη, αναπτύχθηκαν σε περιοχές με πλούσια φυσική δραστηριότητα, πάνω στα όρια λιθοσφαιρικών πλακών. Δεν αναπτύχθηκαν πολιτισμοί στα κέντρα αυτών, στο κέντρο της Αφρικής ή στην Σιβηρία.
Οι φυσικές διεργασίες με την ανεξέλεγκτη και αυξανόμενη ανθρώπινη δραστηριότητα, η εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή, εμπλέκονται με την χρήση της τεχνολογίας και οδηγούν σε τεχνολογικές καταστροφές, ο συνδυασμός των οποίων οδηγεί στην περιβαλλοντική υποβάθμιση και αυτή η υποβάθμιση καταλήγει σε ανθρωπιστικές κρίσεις.
Αν δει κανείς τα αίτια των φυσικών καταστροφών στην Ηλεία, θα παρατηρήσει την διαρκώς αυξανόμενη τρωτότητα των συστημάτων εξαιτίας της μη συμβατής ανθρώπινης δραστηριότητας με τις φυσικές διεργασίες, δημιουργώντας συνδυασμό κινδύνων και νέες μορφές κινδύνων.
Για να είμαστε αποτελεσματικοί στη διαχείριση των καταστροφών θα πρέπει να συνεργαστούν απόλυτα, τρεις βασικοί πυλώνες, ο επιστημονικός, ο επιχειρησιακός, και η κοινωνία μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αν δεν συνεργαστούν αυτοί οι πυλώνες δεν υπάρχει επιτυχία στην διαχείριση των καταστροφών.
Το 112, για παράδειγμα, αποτελεί ένα εργαλείο, αν και είναι στο σωστό δρόμο, είναι δύσκολο στην εφαρμογή γιατί δυστυχώς δεν έχουμε παιδεία, δεν υπάρχει αντίληψη κινδύνου. Βέβαια, στον σεισμικό κίνδυνο, έχουμε καταφέρει σαν χώρα να έχουμε ενημερωμένους πολίτες. Ξέρουμε τι θα κάνουμε σε περίπτωση σεισμού. Κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε να κάνουμε στην πλημμύρα ή στην πυρκαγιά. Πρόβλημα το οποίο φανερώνει ο αριθμός των θανάτων στις ιρλανδικές διαβάσεις, έτσι ονομάζονται τα σημεία οδών που διέρχονται χείμαρροι. Ή τις εκκενώσεις σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς, πότε το σπίτι μας είναι ασφαλές ή όχι. Ο πολίτης πρέπει να έχει αντίληψη του κινδύνου αν θέλουμε να μετριάσουμε τα θύματα. Το 112 ως εργαλείο για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να έχει προηγηθεί πολύ μεγάλη προεργασία εκπαίδευσης και ενημέρωσης σε όλα τα επίπεδα, από το επιχειρησιακό έως τον πολίτη.
Κτίσματα εντός πλημμυρικών πεδίων ή ριπίδια δέλτα ποταμών, τα οποία λειτουργούν εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, θα πλημμυρίζουν και θα εξακολουθούν να λειτουργούν για τα επόμενα χιλιάδες χρόνια. Η πλημμύρα σε ένα πλημμυρικό πεδίο είναι μια φυσική δραστηριότητα την οποία λανθασμένα την θεωρούμε καταστροφική. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι προσαρμογή στις φυσικές διεργασίες και στις εξελίξεις της κλιματικής κρίσης και γενικότερα της φύσης, εκπαίδευση και έργα συμβατά με τις φυσικές διεργασίες, ώστε να αποφύγουμε την καταστροφή και πόσο μάλλον ανθρώπινες απώλειες.
