Οι δασικές πυρκαγιές ως φυσικό φαινόμενο, άρρηκτα συνδεδεμένο με τις περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας, εντάσσεται στο φυσικό οικολογικό κύκλο του δάσους, στην περίπτωση τουλάχιστον των Μεσογειακών δασών. Οι σύγχρονες όμως συνθήκες χρήσης της υπαίθρου αυξάνουν τη συχνότητα των πυρκαγιών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ξεπερνιέται κατά πολύ ο φυσικός τους ρόλος και να αποδεικνύονται καταστροφικές, με τον ανθρώπινο παράγοντα να αποτελεί τον κύριο λόγο στη φυσική συχνότητα και επαναληψιμότητά του. Έτσι, δεν έχουμε πια έναν φυσικό κύκλο, αλλά μια σταθερή υποβάθμιση.
Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν στην Ελλάδα μείζον φυσικό καταστροφικό φαινόμενο, μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες οι πυρκαγιές προκάλεσαν μαζικές απώλειες ανθρώπινων ζωών. Σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες έχει αποδειχθεί ότι καταστροφικότερες πυρκαγιές προκλήθηκαν από ανθρώπινη αμέλεια.
Το πεδίο της αντιληπτικής ικανότητας των ανθρώπων αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή ακόμα και από τον ίδιο τον φυσικό κίνδυνο. Κατά πλειοψηφία δασικές πυρκαγιές έχουν ξεκινήσει το καταστροφικό τους έργο από εργασίες στο ύπαιθρο.
Δεν θα πούμε για την καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών, που είναι οφθαλμοφανές κίνδυνος ή κάθε άλλη πράξη με χρήση φωτιάς, το οποίο απαγορεύεται κατά την αντιπυρική περίοδο, αλλά για τα δεκάδες συμβάντα από μηχανήματα, που είναι εν δυνάμει επικίνδυνα για πυρκαγιά, όπως ένας καταστροφέας ή αλυσοπρίονο.
Σε μια δασική πυρκαγιά δεν είναι πάντα ο άνεμος ο κρίσιμος παράγοντας. Ένας κρίσιμος παράγοντας είναι το τι καίγεται, η βλάστηση, τι είδους βλάστηση, η διάταξή της στο χώρο κτλ. συντελεί στην εκρηκτική συμπεριφορά του φαινομένου.
Η Ηλεία, ως περιοχή της δυτικής Ελλάδα με αυξημένες υδρομετεωρολογικές διεργασίες παρουσιάζει αυξημένη βλάστηση με μεγάλα δάση, τις τελευταίες δεκαετίες με την εγκατάλειψη της υπαίθρου το φορτίο των δασικών καυσίμων παρουσιάζει μεγάλη αύξηση, δίνοντας στις πυρκαγιές ευκολία ανάφλεξης, μεγάλη ταχύτητα και ένταση.
Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά επηρεάζονται σημαντικά από την περιεχόμενη υγρασία της νεκρής λεπτής βλάστησης.
Η υγρασία της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης (πχ. κίτρινα χόρτα) παίζει τεράστιο ρόλο στην συμπεριφορά της πυρκαγιάς. Η υγρασία της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης καθορίζεται από την σχετική υγρασία του αέρα. Πρακτικά, αν έχουμε 20% υγρασία αέρα τότε έχουμε και χαμηλή περιεχόμενη υγρασία στην λεπτή νεκρή καύσιμη ύλη, αυτό σημαίνει ότι μια σπίθα από ένα μηχάνημα, μία καύτρα δίνει σε δευτερόλεπτα φλόγα.
Οι μεγα-πυρκαγιές του 2007 ήταν αποτέλεσμα της σύγχρονης εικόνας που παρουσιάζει η ύπαιθρος. Από το 2007 έως σήμερα (2020), η μη διαχείριση της φυσικής αναγέννησης χαλεπίου που παρουσιάζουν οι καμένες περιοχές είναι πλέον πιο επικίνδυνη δίνοντας σε μια πιθανή πυρκαγιά μεγάλη ένταση, δηλαδή μεγάλα μήκη φλόγας, προκαλώντας εκρηκτική συμπεριφορά στην φωτιά ακόμα και σε μια “εύκολη” ημέρα – χωρίς άνεμο. (Το είδαμε στην προ ημερών πυρκαγιά στο Γραμματικό). Η συμπαγή βλάστηση, οριζόντια και κάθετη διάταξή της στον χώρο είναι παράγοντας που προκαλεί εκρηκτική συμπεριφορά στο φαινόμενο αδιαφορώντας για τον ασθενή ή μέτριο άνεμο που επικρατεί.
Η μη διαχείριση των δασών με έμφαση της πολιτείας στην καταστολή και όχι στην πρόληψη, την ενημέρωση και την εκπαίδευση, και σε συνδυασμό με πιο ξηρά και θερμά καλοκαίρια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, οι πυρκαγιές θα εντείνονται, θα παρουσιάζουν επικίνδυνα χαρακτηριστικά (μέγα-πυρκαγιές), με αποτέλεσμα φαινόμενα όπως του 2007 να αναμένεται να επαναληφθούν.
